Η κοπριά των ζώων είναι ένα φυσικό λίπασμα που χρησιμοποιείται παραδοσιακά σε όλες τις καλλιέργειες. Μέχρι την καθιέρωση της χρήσης λιπασμάτων μέσα στον εικοστό αιώνα, η κοπριά αποτελούσε το κύριο και σημαντικότερο συστατικό εμπλουτισμού του εδάφους με θρεπτικά συστατικά για την ενίσχυση της καρποφορίας των φυτών.
Ακόμα και σήμερα, αρκετοί καλλιεργητές επιλέγουν να χρησιμοποιούν μόνο κοπριά για λίπασμα στα φυτά και στις καλλιέργειες, χάρη στις πολύτιμες ιδιοτήτες που προσφέρει στο πλαίσιο της οικολογικής γεωργίας και της αειφορίας. Η συλλογή της κοπριάς γίνεται στους χώρους εγκατάστασης διαφόρων ζώων, από πουλερικά, πρόβατα, κατσίκια, αγελάδες και άλογα. Κάθε είδος ζώου δίνει κοπριά με διαφορετικά χαρακτηριστικά όσον αφορά τις ιδιότητες και την περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά, τι προσφέρουν τα διάφορα είδη κοπριάς στα φυτά και το έδαφος, ποια θρεπτικά συστατικά περιέχουν και πώς τα χρησιμοποιούμε για να έχουμε ζωηρή βλάστηση και πλούσια παραγωγή καρπών.
1. Τι προσφέρει η κοπριά στο έδαφος και στα φυτά;
Η κοπριά των ζώων χρησιμοποιείται ως λίπασμα για τον εμπλουτισμό με θρεπτικά συστατικά και ως εδαφοβελτιωτικό για τη βελτίωση των φυσικών χαρακτηριστικών του εδάφους.
Περιέχει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όπως το άζωτο που βοηθά σημαντικά στην ανάπτυξη έντονης βλάστησης των φυτών και το κάλιο που συνεισφέρει σε πλούσια καρποφορία και παραγωγή νόστιμων καρπών.
Χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά της σε οργανική ουσία, η κοπριά ενσωματώνεται στο χώμα και συνεισφέρει στη βελτίωση του εδάφους, καθώς αυξάνει τη συγκράτηση νερού, βοηθάει στον καλύτερο αερισμό του χώματος και στην αποστράγγιση του εδάφους.
2. Τι περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά έχει η κοπριά;
Η κοπριά ως λίπασμα είναι πλούσια σε οργανική ουσία και σε άζωτο. Επιπλέον, περιέχει και άλλα θρεπτικά στοιχεία όπως ο φώσφορος, το κάλιο, το ασβέστιο και το μαγνήσιο. Αποτελεί επίσης πηγή ιχνοστοιχείων σιδήρου και ψευδάργυρου.
Η περιεκτικότητα της κοπριάς σε θρεπτικά συστατικά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το είδος του ζώου απ’ όπου προέρχεται, τη διατροφή του, καθώς και από τον τρόπο ζύμωσης και διατήρησης της κοπριάς μετά την παραγωγή της.
3. Ποια κοπριά είναι καλύτερη;
Η κοπριά των πουλερικών έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε άζωτο και υγρασία, ακολουθεί αυτή των προβάτων και μετά των βοοειδών και του αλόγου.
H διατροφή των ζώων με σιτηρέσιο πλούσιο σε πρωτεΐνες μας δίνει καλύτερης ποιότητας κοπριά, πλούσια σε άζωτο.
4. Τι είναι η χωνεμένη κοπριά;
Όταν μιλάμε για χωνεμένη ή σβησμένη κοπριά, αναφερόμαστε σε κοπριά που έχει διατηρηθεί για αρκετό χρονικό διάστημα μετά την παραγωγή της, ώστε να υποστεί ζύμωση. Με αυτό τον τρόπο, μπορεί να προσληφθεί άμεσα από τα φυτά χωρίς να υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης εγκαυμάτων.
Μπορούμε να αναγνωρίσουμε τη χωνεμένη κοπριά, καθώς δεν έχει υψηλή θερμοκρασία, έχει μικρή περιεκτικότητα σε υγρασία και έχει λιγότερο έντονη μυρωδιά. Στον κήπο, προτιμάμε να χρησιμοποιούμε κοπριά που έχει χωνευτεί, καθώς χρησιμοποιείται άμεσα και δε δημιουργεί προβλήματα στα φυτά.
Η μη χωνεμένη κοπριά μυρίζει πολύ έντονα, είναι αρκετά ζεστή και περιέχει πολύ υγρασία. Επιπλέον, περιέχει υψηλά ποσοστά αμμωνίας που μπορεί να προκαλέσει κάψιμο στα φύλλα και να καταστρέψει νεαρά φυτά ή φυτά που μόλις έχουν μεταφυτευτεί.
5. Πώς εφαρμόζεται η κοπριά στις καλλιέργειες;
Η κοπριά ενσωματώνεται στο έδαφος με τσάπα ή με φρέζα για να μην έχουμε απώλεια των θρεπτικών συστατικών της.
Σε αμμώδη εδάφη, ενσωματώνουμε την κοπριά σε βάθος 15-20 εκατοστών, ενώ σε βαρύτερα αργιλώδη εδάφη η ενσωμάτωση της κοπριάς γίνεται πιο επιφανειακά σε βάθος 10-15 εκατοστών.
Ενδεικτικά, για τη λίπανση ενός χωραφιού χρειαζόμαστε περίπου 2-3 τόνους κοπριά ανά στρέμμα την οποία σκορπίζουμε ομοιόμορφα σε όλη την έκταση.
Αν δεν έχουμε επαρκή ποσότητα κοπριάς, προτιμάμε να την τοποθετούμε μόνο στις γραμμές φύτευσης, δηλαδή στα αυλάκια ή γύρω από τις θέσεις φύτευσης των λαχανικών και των δέντρων.
6. Πότε βάζουμε την κοπριά στα φυτά;
Η χωνεμένη κοπριά μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τη σπορά και τη φύτευση των φυτών στον κήπο μας. Τοποθετείται στο έδαφος την εποχή της άνοιξης πριν τη φύτευση, καθώς επίσης κατά την περίοδο ανάπτυξης των λαχανικών.
Η μη χωνεμένη κοπριά ενσωματώνεται στο χωράφι μερικούς μήνες πριν προχωρήσουμε σε καλλιέργεια. Σε καλλιέργειες κηπευτικών, ενσωματώνουμε τη μη χωνεμένη κοπριά στο έδαφος την εποχή του φθινοπώρου, προκειμένου να γίνει η φύτευση των κηπευτικών μας μέσα στην άνοιξη.
Για καλλιέργειες καρποφόρων δέντρων που έχουν ήδη αναπτυχθεί, όπως για παράδειγμα στις ελιές, προσθέτουμε κοπριά κάθε χρόνο κατά την περίοδο του χειμώνα και την ενσωματώνουμε στο έδαφος, ώστε να απορροφηθεί σταδιακά μέσα στην άνοιξη.
Γενικότερα, αποφεύγουμε την προσθήκη κοπριάς μέσα στο καλοκαίρι, καθώς λόγω των υψηλών θερμοκρασιών μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα και να εμφανιστούν εγκαύματα στα φυτά ή να παρουσιαστεί απότομη πτώση φύλλων.
Επίσης, δεν προσθέτουμε κοπριά στα λαχανικά μας και στα καρποφόρα δέντρα κατά την περίοδο της καρπόδεσης, καθώς λόγω της περιεκτικότητας σε άζωτο, η κοπριά μπορεί να προκαλέσει την πτώση των ανθών ή των μικρών καρπών.
7. Με ποια εδαφοβελτιωτικά υλικά συνδυάζεται η κοπριά στον κήπο;
Η κοπριά μπορεί να συνδυαστεί με άλλα φυσικά εδαφοβελτιωτικά στον κήπο μας.
Για παράδειγμα, μπορεί να προστεθεί στο έδαφος μαζί με κομπόστ, πριν φυτέψουμε τα λαχανικά ή τα καρποφόρα δέντρα μας, σε αναλογία 3 μέρη κοπριά και 1 μέρος κομπόστ για να αυξήσουμε την οργανική ουσία στο έδαφος και να το εμπλουτίσουμε με θρεπτικά συστατικά.
Επιπλέον, η προσθήκη κοπριάς στο έδαφος μαζί με ζεόλιθο ή ατταπουλγίτη, βοηθά να βελτιώσουμε τις φυσικές ιδιότητες του εδάφους ως προς την συγκράτηση υγρασίας, ενώ παράλληλα συντελεί στη μείωση της δυσάρεστης μυρωδιάς της κοπριάς.
8. Τι ποσότητα κοπριάς βάζουμε στις γλάστρες του κήπου μας;
Η κοπριά μπορεί να αξιοποιηθεί ως πρώτη ύλη στο υπόστρωμα φύτευσης στις γλάστρες και ζαρντινιέρες των καλλωπιστικών φυτών, των λουλουδιών και των αρωματικών φυτών που έχουμε στην αυλή, στη βεράντα και στο μπαλκόνι μας
Συγκεκριμένα, για να φτιάξουμε το κατάλληλο υπόστρωμα των φυτών μπορούμε να χρησιμοποιούμε χωνεμένη κοπριά σε αναλογία 20% στο μείγμα φύτευσης, ενώ το υπόλοιπο μέρος θα περιέχει 60% τύρφη, 10% περλίτη ή ελαφρόπετρα και 10% κομπόστ.
Επίσης, για τα φυτά που έχουμε ήδη φυτεμένα στις γλάστρες και τις ζαρντινιέρες, κατά την περίοδο της άνοιξης, μπορούμε να προσθέτουμε ποσότητα κοπριάς 3-4 κουταλιές της σούπας, κάθε μήνα, για να βοηθήσουμε την καλύτερη ανάπτυξη τους.
9. Κι ένα μυστικό για την κοπριά
Η κοπριά πρέπει να συγκεντρώνεται και να διατηρείται σε σκιερούς χώρους πριν την χρησιμοποιήσουμε στον κήπο και στο χωράφι, καθώς η έκθεση στον ήλιο και τη βροχή προκαλεί απώλεια των θρεπτικών συστατικών της.
