Καρότο, ένα από τα πιο νόστιμα και θρεπτικά λαχανικά που φυτεύουμε την εποχή της άνοιξης και του φθινοπώρου. Διάσημο για τη γλυκιά, τραγανή και αρωματική γεύση της σαρκώδους ρίζα του, το καρότο αποτελεί αγαπημένη τροφή για μικρούς και μεγάλους. Αναπτύσσεται μέσα στο έδαφος με τα φύλλα του να προεξέχουν πάνω από το χώμα, όπως συμβαίνει και με το παντζάρι, το ραπάνι, το κρεμμύδι και το σκόρδο.
Το καρότο τρώγεται φρέσκο σε χειμωνιάτικες σαλάτες μαζί με λάχανο και μαρούλι, αλλά και μαγειρεμένο σε διάφορες συνταγές, όπως στην παραδοσιακή φασολάδα. Μπορούμε να φτιάξουμε και κέικ καρότου, χάρη στη γλυκιά γεύση του.
Έχει σημαντική διατροφική και θρεπτική αξία, καθώς είναι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες, ιδανικό για να το απολαύσουμε σε φρέσκο χυμό.
Το λεπτό πράσινο φύλλωμα του καρότου μοιάζουν με αυτά του άνηθου και του μάραθου, φυτά με τα οποία ανήκει στην ίδια οικογένεια. Χρησιμοποιούνται ως μυρωδικό σε σάλτσες και χορτόπιτες, δίνοντας μία ελαφρώς πικρή και αρωματική γεύση.
Το καρότο είναι διετές φυτό χαμηλής ανάπτυξης που καλλιεργείται ως ετήσιο και χρειάζεται αφράτο χώμα για να αναπτυχθεί στον κήπο ή σε υπερυψωμένα παρτέρια που μας δίνουν μεγαλύτερη ευελιξία.
Μπορούμε, επίσης, να καλλιεργήσουμε καρότο σε γλάστρα στο μπαλκόνι και στην αυλή μας με εξαιρετικά αποτελέσματα. Ας δούμε αναλυτικά, πώς φυτεύουμε καρότα και τι φροντίδα χρειάζονται κατά την καλλιέργεια για να απολαμβάνουμε ολόφρεσκα και τραγανά καρότα από τον κήπο μας.
1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες καρότου για να φυτέψουμε;
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες καρότου, ντόπιες παραδοσιακές και ξένες για να επιλέξουμε. Οι περισσότερες ποικιλίες καρότου έχουν στενόμακρο σχήμα ρίζας, ωστόσο μπορούμε να βρούμε και ποικιλίες καρότου με στρογγυλό σχήμα ρίζας που θυμίζει παντζάρι. Οι πιο διαδεδομένες ποικιλίες καρότου είναι εξής:
- Ποικιλία Nantes: H πιο γνωστή και διαδεδομένη ποικιλία καρότου που δίνει γλυκούς και τραγανούς στενόμακρους κυλινδρικούς καρπούς μήκους περίπου 15 εκατοστών, ιδανικούς για χρήση σε σαλάτες και στο μαγείρεμα.
- Ποικιλία Αίγινας: Παραδοσιακή ποικιλία καρότου με κωνική πορτοκαλί ρίζα μεγάλου μεγέθους.
- Ποικιλία Chantenay: Ποικιλία καρότου, μήκους 10-15 εκατοστών, κατάλληλη και για βαριά αργιλώδη εδάφη, με φαρδιά ρίζα στο πάνω μέρος και αρκετά λεπτή στο κάτω μέρος που δίνει τραγανό και γλυκό καρπό.
- Ποικιλία Ιmperator: Ποικιλία καρότου, με μακριές κυλινδρικές ρίζες, σχετικά σκληρές και λιγότερες τραγανές, κατάλληλη για μηχανική καλλιέργεια.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι πέρα από τις παραδοσιακές ποικιλίες με το πορτοκαλί χρώμα που όλοι γνωρίζουμε, μπορούμε να καλλιεργήσουμε και ιδιαίτερες ποικιλίες καρότου με κίτρινο, μωβ και λευκό χρώμα.
2. Ποιες συνθήκες είναι κατάλληλες για την καλλιέργεια του καρότου;
Τα καρότα θέλουν σχετικά δροσερές συνθήκες για να αναπτυχθούν και να έχουν καλή απόδοση, καθώς και αρκετή ηλιοφάνεια. Ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας για την καλλιέργεια του καρότου είναι μεταξύ 16-18°C.
Η καλλιέργεια του καρότου παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα στον παγετό του χειμώνα, ενώ σε υψηλές θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 25°C η ανάπτυξη της ρίζα του καρότου σταματά, ξυλοποιείται και ξεθωριάζει το χρώμα του.
Ιδανικό για την ανάπτυξης της καλλιέργειας του καρότου είναι ένα βαθύ, γόνιμο, αφράτο και καλά δουλεμένο χώμα. Καθώς τα καρότα αναπτύσσονται μέσα στο χώμα, το μέγεθος και η ποιότητα τους επηρεάζεται άμεσα από το έδαφος.
Είναι σημαντικό να γίνεται σωστή προετοιμασία του εδάφους, κάνοντας το χώμα πιο αφράτο. Πριν τη φύτευση, καλό είναι να ενσωματώνουμε κομπόστ και κοπριά στο χώμα για να βελτιώσουμε τα φυσικά χαρακτηριστικά του.
3. Πότε σπέρνουμε καρότα και σε τι αποστάσεις τα φυτεύουμε;
Τα καρότα μπορούν να φυτευτούν είτε με σπόρο είτε με έτοιμα φυτά που προμηθευόμαστε από φυτώριο.
Η εποχή σποράς του καρότου είναι από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι τα τέλη της άνοιξης. Αποφεύγουμε την καλοκαιρινή φύτευση λόγω υψηλών θερμοκρασιών.
Λόγω του μικρού μεγέθους των σπόρων του καρότου, πριν τη σπορά καλό είναι να τους ανακατεύουμε με ποταμίσια άμμο για να πετύχουμε πιο αραιή σπορά. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε την πυκνή φύτευση των φυτών και τη διαδικασία αραίωσης των φυτών.
Η πυκνή φύτευση συντελεί στον σχηματισμό καρπών μικρού μεγέθους, στην ανάπτυξη ασθενειών λόγω κακού αερισμού, ενώ παράλληλα κάνει δύσκολη την απομάκρυνση των αγριόχορτων (ζιζανίων) που φυτρώνουν ανάμεσα από τα φυτά.
Για έτοιμα φυτά καρότου που προμηθευόμαστε από φυτώρια και γεωπονικά καταστήματα, κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης και καλλιέργειας είναι 5-10 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 30-40 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
4. Πώς καλλιεργούμε καρότα σε γλάστρα;
Για την καλλιέργεια του καρότου σε γλάστρα, κατά την περίοδο του χειμώνα, επιλέγουμε ηλιοφανή σημεία, προτιμώντας μπαλκόνι με νότιο προσανατολισμό. Κατά την ανοιξιάτικη περίοδο που ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες, φυτεύουμε σε πιο ημισκιερές θέσεις, συνήθως σε μπαλκόνι που βλέπει προς τη δύση.
Για τη φύτευση του καρότου, χρησιμοποιούμε σχετικά βαθιές γλάστρες ή ζαρντινιέρες τουλάχιστον 25-30 εκατοστών σε βάθος για να μπορέσουν να αναπτυχθούν τα καρότα μας.
Επιλέγουμε γόνιμο φυτόχωμα, ειδικό για κηπευτικά που να εξασφαλίζει καλή αποστράγγιση. Εναλλακτικά, μπορούμε να φτιάξουμε το δικό μας μίγμα χώματος, χρησιμοποιώντας επιφανειακό κηπόχωμα ή τύρφη ως βασικό συστατικό μαζί με κομπόστ, κοπριά και περλίτη σε αναλογία 2:2:1:1.
5. Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια του καρότου;
Τα καρότα θέλουν αρκετή εδαφική υγρασία, καθώς σε ξηρά εδάφη η ρίζα γίνεται μικρότερη, με σκληρή σάρκα και πικρή γεύση.
Επειδή τα καρότα δυσκολεύονται από τις απότομες αλλαγές στην υγρασία του εδάφους, χρειάζονται σταθερά ποτίσματα περίπου 2 φορές την εβδομάδα την περίοδο του φθινοπώρου, ανάλογα βέβαια και με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν.
Το ακανόνιστο πότισμα μπορεί να προκαλέσει σκασίματα στη ρίζα του καρότου. Στην περίπτωση που το χώμα που έχει φυτευτεί το καρότο ξεραθεί, επαναφέρουμε σταδιακά την υγρασία του χώματος.
Η καλλιέργεια του καρότου χρειάζεται νωπό, αλλά όχι υπερβολικά υγρό χώμα. Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, υποβαθμίζεται η ποιότητα του καρπού, τόσο ως προς το χρώμα όσο και προς τη μορφή του.
6. Πόσο συχνά θέλουν λίπασμα τα καρότα;
Για την λίπανση του καρότου απαιτείται αρχικά κατά την φύτευση η ενσωμάτωση οργανικής ουσίας με τη χρήση κοπριάς και κομπόστ, η οποία βελτιώνει τις ιδιότητες του εδάφους και ιδιαίτερα την ικανότητα διατήρησης της εδαφικής υγρασίας.
Επιπλέον, προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα, μια φορά το μήνα, για να βελτιώνουμε σημαντικά την παραγωγή.
Το κάλιο είναι πολύ σημαντικό στοιχείο στην καλλιέργεια του καρότου, καθώς η έλλειψη καλίου στη λίπανση μπορεί να προκαλέσει σκασίματα στη ρίζα και υποβάθμιση της ποιότητα του καρπού.
Επίσης, η υπερβολική λίπανση με άζωτο καλό είναι να αποφεύγεται, καθώς μπορεί να προκαλέσει παραμορφώσεις στον καρπό του καρότου.
7. Ποια έντομα και ποιες ασθένειες προσβάλλουν τα καρότα;
Σε συνθήκες σχετικής υγρασίας και κακού αερισμού, το καρότο προσβάλλεται από αρκετές μυκητολογικές ασθένειες, όπως ο περονόσπορος, η αλτερνάρια, η σκληροτίνια, η ριζοκτόνια και ο βοτρύτης που προσβάλλουν το φύλλωμα και τη ρίζα του καρότου.
Για να αντιμετωπίσουμε τις ασθένειες του καρότου, ψεκάζουμε με βιολογικά σκευάσματα χαλκού το φύλλωμα του και επαναλαμβάνουμε μετά από 2 εβδομάδες. Σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να αξιοποιήσουμε σπιτικά υλικά και να διαλύσουμε 1 κουταλιά του γλυκού μαγειρικής σόδας σε 2 λίτρα νερού για να ψεκάσουμε τα φυτά.
Ορισμένα έντομα που μπορεί να συναντήσουμε στην καλλίεργεια του καρότου είναι η μελίγκρα, ο θρίπας και η μύγα του καρότου που προσβάλλει τη ρίζα του προκαλώντας χαρακτηριστικό καφέτιασμα.
Για την αντιμετώπιση των εντόμων, ψεκάζουμε τα καρότα με βιολογικά εντομοκτόνα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα, όπως η φυσική πυρεθρίνη και τα άλατα καλίου.
Εναλλακτικά, ψεκάζουμε το φύλλωμα των φυτών με αυτοσχέδιο σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας μία κουταλιά της σούπας πράσινο σαπούνι και μία κουταλιά γλυκού οινόπνευμα σε ένα λίτρο νερό.
8. Πότε είναι έτοιμα τα καρότα για συγκομιδή;
Το καρότο μεγαλώνει και αναπτύσσεται κάτω από το χώμα, χωρίς να το βλέπουμε, και γι’ αυτό μας φαίνεται δύσκολο πολλές φορές να καταλάβουμε την κατάλληλη εποχή συγκομιδής του. Ο χρόνος που απαιτείται από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή του καρότου είναι περίπου 4 μήνες.
Συγκομίζουμε το καρότο όταν η διάμετρος της ρίζας του καρότου ξεπεράσει τα 3 εκατοστά και το πάνω μέρος της ρίζας του καρότου εξέρχεται ελαφρά από το έδαφος.
Την προηγούμενη μέρα πριν κάνουμε τη συγκομιδή των καρότων, καλό είναι να ποτίζουμε τα καρότα μας για να αποφύγουμε τραυματισμούς των καρπών, καθώς τα βγάζουμε από το έδαφος.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι αν βγάλουμε τα καρότα και λίγο νωρίτερα, δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα ως προς την ωριμότητα. Απλά, τα καρότα που θα συγκομίσουμε πρόωρα θα είναι κάπως μικρότερα ως προς το μέγεθος, θα είναι όμως κατάλληλα για κατανάλωση και σίγουρα θα είναι και πιο τρυφερά.
9. Πως μπορούμε να διατηρήσουμε τα καρότα για περισσότερο καιρό;
Τα καρότα μπορούν να αποθηκευτούν και να διατηρηθούν στο ψυγείο σε νάιλον σακούλες για 1-2 εβδομάδες. Καθώς κόβουμε τα φύλλα του καρότου μετά τη συγκομιδή, είναι σημαντικό να αφήνουμε 4-5 εκατοστά του πράσινου βλαστού μαζί με τη ρίζα. Με αυτόν τον τρόπο, η αφυδάτωση του καρότου καθυστερεί και παράλληλα μεγαλώνει η διάρκεια συντήρησης του.
Αν θέλουμε να διατηρήσουμε τα καρότα για αρκετούς μήνες για να τα χρησιμοποιούμε στα φαγητά μας, ακολουθούμε την εξής διαδικασία: Αφού τα καθαρίσουμε, τα κόβουμε σε μακρόστενα ή στρογγυλά κομμάτια (ροδέλες) και τα βάζουμε σε βραστό νερό για 2-3 λεπτά. Τα αφήνουμε να στεγνώσουν για λίγη ώρα και στη συνέχεια τα βάζουμε σε νάιλον σακουλάκια που τοποθετούμε στην κατάψυξη.
10. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια του καρότου
Αν διαθέτουμε μικρούς κήπους ή υπερυψωμένα παρτέρια, μπορούμε να κάνουμε συγκαλλιέργεια του καρότου με άλλα λαχανικά για να εξοικονομήσουμε χώρο, νερό και λίπασμα. Η καλλιέργεια του καρότου συνδυάζεται ιδανικά με την καλλιέργεια πράσου, την καλλιέργεια κρεμμυδιού, την καλλιέργεια σκόρδου, την καλλιέργεια μαρούλιού, την καλλιέργεια σπανακιού και την καλλιέργεια μαϊντανού.
